10. - 12. Aylar

Bebeğim

Bu aylar arasında bebekler yürüme çabalarını artıracaktır, tutunup ayağa kalma çabaları olacaktır. Kanepeye çıkmak için çaba sarf edecektir. Henüz kendini yukarı çekmeyi başaramayabilir, çıksa bile inme konusunda aynı başarıyı gösteremeyebilir. Ellerinin üzerinde merdiven çıkmayı başarabilir. Bu aylarda çoğu bebek tutunarak, sıralayarak evi dolaşabilir. Bunları yapamayan sağlıklı birçok bebek de vardır. Bebekler daima bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Ev kazaları açısından gözünüz üzerinde olsun.
Bebekler bu aylarda isteklerini vücut diliyle ya da işaretle anlatır. İstediği her şeyi işaret eder ve sizin kumandanız artık onun elindedir, istediği oyuncağı getirdiğinizde diğerini işaret eder. Artık itiraz eder, siz onu anlayamadığınız için ağlar. Söyleyecek çok şeyi vardır ama dile getiremez, stres yaşayabilir ve ağlamalar başlayabilir, size ya da kendisine vurabilir veya ısırabilir.
İsteklerini yerine getirirken bolca konuşun. İşaret ettiği şey su ise “Su mu istiyorsun?” ya da “Çok mu susadın?” diyerek isteğini yerine getirin ya da “Ayıcığını mı istiyorsun, al bakalım sana ayıcık” deyin. Sıkıldığını anladığınızda “Gezmek mi istiyorsun?” diyerek evde dolaştırın. Giyindirirken, “Şapkamızı da takalım, aynaya bakalım nasıl güzel olmuş muyuz?”, “Haydi teyzeye bye bye yapalım” diyerek evden çıkın. Çok konuşun çok anlatın, tekrarlar bebeğinizin öğrenmesini sağlayacaktır.
Artık bebeğinizin algılama ve değerlendirme yeteneği artmıştır, eskiden korkmadığı şeylerden korkmaya başlar. Ani sesler, kapı zili, gürültülü araç gereçler, makineler onu ürkütür, korku yaratabilir ve ağlayabilir. Süpürgeden korkuyorsa çalışmadığı zaman onu evin ortasında bırakın, görüp alışmasını sağlayın. Her zamanki gibi yanında olduğunuzu hissettirip sakinleştirmek yine size düşecektir. Yabancılarla kalmak ve sizden ayrılmak istemez, annesinin kucağına atılır.
İnce motor hareketleri iyice gelişmiştir, baş ve işaret parmağını cımbız gibi kullanabilir. Artık oyuncakların küçük parçaları ve küçük nesneler daha fazla ilgisini çekecektir ve lgi alanına girecektir. Bu küçük parçalar onun için risk yaratabilir. Ağzına götürdüğü küçük parçaların solunum yollarına kaçma riski vardır. Kutunun içine objeleri atıp tekrar çıkarabilir.
Hayal dünyasını genişleten oyunlar yaratın, kuklalar, parmak boyaları iyi alternatifler olabilir. ‘Sıra sende’ oyunları oynayın. Ev içinde onun için basit oyun alanları dekore edin.
İştahı azalmıştır… Ve o artık bir kaşiftir, yemekten daha ilgi çekici şeyler ve gidilecek mesafeler, bulması gereken köşe bucaklar vardır. Bu aylarda bebeğiniz bardaktan su içmeyi öğrenecektir.
Başlangıçta bunu döke saça yapacaktır ama zaman içinde bardağı kavramakta ve dudaklarını kullanmakta ustalaşacaktır. Artık bu aylarda çatal ve kaşık kullanmayı öğrenecektir, tabii ki çatal daha kolaydır onun için. Kaşığa yemek alıp, dökmeden ağzına taşıması daha zor bir iştir, bunu öğrenmesi daha uzun zaman alır. 1 yaşa doğru bunu da başaracaktır.

Bebek Gelişimi

Görme-işitme-konuşma: Basit emirleri anlar, 5-6 adet tek sözcük söyleyebilir. ”Anne” ve “baba” sözcüklerinin anlamını bilir, “Anne nerede?” deyince anneye, “Baba nerede?” deyince babaya bakar. Artık bir erişkin kadar iyi görebilir, oyuncakların küçük parçaları ve küçük nesneler daha fazla ilgisini çekecektir, özel ilgi alanına girecektir.

Kaba motor hareketler: Tutunarak ya da yardımsız yürüyebilir. Desteksiz yürümesi 18. aya kadar gecikebilir. Unutmayın, bu ayda bebeklerin az bir kısmı yürümeyi başarabilir. Dizlerinin üzerinde merdiven çıkabilir.

İnce motor hareketler: Şekil bulma oyunlarını başarabilir, üçgen üçgenin içine, kare karenin içine gibi. Çatal ve kaşık tutabilir. İşaret ve başparmağı arasında cımbız tutuşu yapabilir.

Sosyal davranış: Oyuncakları atıp sizden getirmenizi bekler, sizi yönetebileceğini keşfetmiştir. Ağlamayı sizin üzerinizde hakimiyet kurmak ya da isteklerini yaptırmak için kullanmaya başlar.

Beslenme

12. aydan itibaren beslenme ile ilgili yasaklar bitmiştir. Tek yasak tuzdur fakat ilk 1 yaştaki mutlak tuzsuz diyet değildir. Az miktarda tuza bu yaşta ihtiyaçları vardır. Bu miktar, günde 2 gramı geçmemelidir. 1 çay kaşığı tuzun 5 gram olduğunu düşünürseniz, bunun ne kadar az bir miktar olduğunu tahmin edebilirsiniz. Bu hakkını da büyük ihtimalle sizinle ortak yediği yemeklerden alacaktır. Artık sizinle sofraya oturması, kendisini o ailenin bir bireyi olarak görmesi, sosyalleşmesi, ev kurallarını ve onlara uyması gerektiğini öğrenmesi açısından önemlidir. Ayrıca ailenin beslenme alışkanlıklarını da özümseyecektir. O nedenle daha sağlıklı yiyeceklere yönelmeniz gerekecektir. Çocukların beslenmesinde bilimsel verilere sırtımızı dayayarak gelenekselden uzak kalmamak stratejimiz olmalıdır.

Oyun Aktivite

Bebeğiniz için büyük bir karton ya da plastik bir kutu alın, onun içine girip çıkarak oyun oynamasını sağlayın. Yastıklardan ya da battaniye yardımıyla çadır yaparak da bu oyunu oynayabilirsiniz. Hareket becerilerini geliştirmesine destek olacaktır.
Bebeğinizle birlikte kitap okumak her zaman için iyi bir aktivitedir. Bebeğiniz resimlere işaret edebilir, kitaptaki deliklerden ya da çıkıntılardan parmaklarını geçirebilir, kitabın sayfalarını çevirebilir. Bir resmi gösterirken ismini söyleyebilirsiniz. Dil ve motor becerilerinin gelişmesini sağlayacaktır.
Yaprak, dal, taş gibi maddeleri bir kovaya doldurup bebeğinizin bunları kovadan boşaltıp kovaya doldurmasına izin verin. Bebeğiniz bu maddeleri incelerken siz de ona isimlerini söyleyebilirsiniz. Bu dönemde keşfetmeye bayılan bebeğiniz için harika bir aktivite olacaktır.
Birkaç çift çorabı önünüze alıp, bebeğinizle onları eşleştirmeye çalışın. Bu oyunu hemen öğrenemeyebilir, ona destek olabilirsiniz. Bu oyunla onun benzerlikleri tanımasına ve bilişsel becerilerine destek olursunuz.
Renkli bloklarla bebeğinizin bir kule inşa etmesine yardımcı olabilir ve sonra onu yıkmasına teşvik edebilirsiniz. Yıkılan kule bebeğinizi oldukça eğlendirecektir. Bu yapıp yıkma oyunuyla dikkat, düşünme ve ince motor becerilerinin gelişmesine destek olabilirsiniz.
Bebeğinize ellerinizle destek olarak bir yatağın ortasında durmasına yardımcı olun, bebeğinizin yatakta hafifçe sekmesini sağlayın. Vücut kaslarının güçlenmesine destek olurken enerji harcamasını sağlayabilirsiniz.
Aranızda belir bir mesafe bırakacak şekilde bir başka yetişkinle yan yana uzanın. Bebeğiniz bir size bir diğer yetişkine gitmesi için onu teşvik edin. Bebeğinizin kaba motor becerilerine destek olacak harika bir bağlanma oyunudur.
Suya birkaç damla gıda boyası ekleyerek renkli buz küpleri oluşturun. Temiz suyla doldurduğunuz bir kaba renkli buz küplerini koyun. Bebeğiniz buzlara dokunarak ve suyla oynayarak soğuk ve sıcaklığı keşfedecektir. Buzlar eridiğinde değişen su rengi ilgilerini çekecektir. İnce motor becerilerine ve el-göz koordinasyonuna destek olacak bu oyun özellikle sıcak günler için harika bir aktivite olacaktır.
Kuklalarla çeşitli oyunlar oynayın. Kuklaları konuşturun, hareket ettirin, kuklalarla bebeğinize öpücük kondurun. Kukla oyunları, bebeğinizin görsel ve dil becerilerini geliştirmesine yardımcı olacaktır.
Birlikte açık alanlara çıkın, oyun parklarına gidin. Bebeğiniz henüz yürüyemiyor ya da tırmanamıyor olsa bile yine de keşfedebileceği çok fazla şey bulacaktır. Açık havada tüm duyuları uyarılacak ve birçok becerisini geliştirmek için fırsat bulacaktır.

Tüm bu aktiviteleri denerken bebeğinizin keyif alıp almadığını gözlemlemeyi unutmayın. Farklı aylardaki aktiviteleri bebeğinizin gelişimine uygunluğuna göre seçip çeşitlendirebilirsiniz.

Aşılarım

DOZ KKK AŞISI: kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısıdır.
DOZ SUÇİÇEĞİ AŞISI
DOZ MENİNKGOKOK AŞISI (erken meningokok aşı takvimi uygulanan bebeklerde bu ayda meningokok aşısının 3.dozu yapılacaktır).
DOZ PNÖMOKOK AŞISI: Pnömokok 4.doz aşısının 12-15.ay arasında herhangi bir zaman yapılması önerilmektedir. Aynı anda dört aşının yapılması bebek için yıpratıcı olacağı için 13.aya bırakılabilir. Sağlık bakanlığı aşı takviminde KKK, Suçiçeği ve Pnömokok aşısı

Öneriler

Ev işlerinde size eşlik etmesine izin verin. Gerekli önlemleri aldıktan sonra yemek hazırlarken sizi seyretmesini sağlayın. Onun önüne kırılmaz kap ve kaşık, spatula gibi mutfak eşyalarını koyarak sizi taklit etmesini sağlayın.
Yürüme çabalarının yoğun olduğu bu dönem bebeğiniz için aynı zamanda stres yaşadığı bir süreçtir. Bir yandan bağımsız olup gitmek isterken, bir yandan da düşme korkusu yaşar. Hazır olmayan bebeğinizi bu aylarda zorlamak stresini daha da artıracaktır, her şeyi bebeğinize bırakın, zamanı gelince yapacaktır. Yürüteç bebek için sakıncalı bir araçtır ve yürümeyi kolaylaştırmaz ya da hızlandırmaz. Henüz yürümek için gelişimini tamamlamamış organizmayı yürümeye mecbur eder, eklemlerin ve omurganın zamanı gelmeden yük taşımasına yol açar.
Yürümeye başlayan bebeğinizin ev ortamında ayakkabı giymesi yürümeyi zorlaştıran ve ayak gelimini olumsuz etkileyen bir araçtır. O nedenle yalın ayakla basması ayak gelişimi açısından daha sağlıklıdır. Ne zaman ki, dışarıda yürüyecek seviyeye gelir o zaman tabanı olan, fakat parmakları ile bükebileceği kadar yumuşak, ayakkabıları seçin. Ayak bileklerini saran yürürken ayağının dönmesine engel olabilecek ve iyi havalanan ayakkabılar seçin.
Onun hayal dünyasını geliştiren ve el becerilerini artıran oyunlar tercih edin. Üst üste konan küpler, birbirinin içinden geçen oyuncaklar parmak ve bilekte rotasyon hareketleri için egzersiz fırsatı sağlayacaktır. Birlikte oyun alanları kurun, yastıklar, kutularla kendine oyun dünyası kurması için fırsatlar sunun.
Bu aylarda bebeğiniz sizden ayrılmak istemez. Ayrılırken bunu gizlice yapmayın, tekrar döneceğinizi söyleyin ve el sallayarak ayrılın. Bir süre sonra bebeğiniz de size bay bay yapacak ve her seferinde döndüğünüzü görecek ve tepkileri azalacaktır.
“Kendisine zarar verebilecek ısrarlarında net ve kararlı bir tavır sergilemek otoriteyi elden kaçırmamak ve bebeğinize sınırları öğretmek ve kafa karışıklığına mahal vermemek için gereklidir. Kurallar bebeğin hayatını kolaylaştırır. Bu sırada prensipli olmakla sert olmayı birbirine karıştırmayın. “