19. - 21. Aylar

Bebeğim

Artık yapabildiği şeyler artmıştır. Koşar ve merdiven çıkabilir, koltuklara tırmanabilir. Yatağından inmeyi deneyebilir. Çocuklar hedef odaklı hareket ederler ve önündeki engelleri görmezler, o nedenle takılıp, çarpma ve düşme riskleri fazladır. Yaşam alanı engellerden arındırılmış olmalıdır. Bu aylarda ev kazalarına karşı daha dikkatli olmak zorundasınız, çocuğunuzun hareket kabiliyeti arttıkça tehlikeler de artmaktadır.

Oyunlar da çeşitlenmiştir. 5-6 küpü üst üste koyabilir, kuleler yapabilir. Kaka ya da çiş yaptığının farkındadır, rahatsız olabilir ve haber verebilir. Kıyafetlerinin bir kısmını çıkarabilir, bunun için ona şans verin, çabalasın ve öğrensin. Bu ayda çocuklar düzeni sever, zamanı geldiğinde yemek yiyeceğini bilmesi ona beslenme konusunda disiplin sağlar.

İnatçılık başlar, birey olarak kendini ortaya koyma çabaları artmıştır, artık onun isteklerine kulak vermeniz, tercihlerde ona da söz tanımanız gereken bir yaştadır. Ona seçme şansı tanıyın, hangi kitabı istediğini sorun, yanıt verebilir. Böylece gereksiz inatların önüne de geçecektir. En sık kullandığı sözcük “Hayır” olabilir, sınırları zorlamak için şansını dener. Belli yere kadar yenilin ama sınırı belirleyen siz olun nihayetinde.

Bazen net bir “Hayır” ile noktayı koyup, çekişmeyi noktalayıp ilgisini başka konulara çekmeye çalışın ya da bir süre yalnız bırakın, ısrarının devam etmesi için bir muhatabının olması gerekir. Yerleri kirletmesine, döküp saçmasına izin verin ama kendisine zarar verebilecek durumlarda gerekli açıklamayı yaptıktan sonra net tavrınızı ortaya koyun. Hayırlarınızda istikrarlı olmanız çocuğunuzun kafa karışıklığı yaşamasını önler. Yasakları uygularken asla bağırmayın, öfkeli değil açıklayıcı olun.

Bebek Gelişimi

Görme-işitme- konuşma: 15-20 sözcük bilir, organların yerlerini gösterebilir.

Kaba motor hareketler: Bazıları yeni yürümeye başlar, bazıları koşabilir. Merdiven çıkabilir, koltuklara tırmanabilir. Yatağından inmeyi deneyebilir. Kaka ya da çiş yaptığının farkındadır.

Sosyal davranış: Verdiğiniz komutları doğru şekilde yerine getirebilir, ev işlerini taklit edebilir. Tuvalet konusunda mahremiyet duygusu başlar. İnatçılık vardır, birey olarak kendini ortaya koyma çabaları artmıştır, artık onun isteklerine kulak vermeniz, tercihlerde ona da söz tanımanız gereken bir yaştadır. En sık kullandığı sözcük “Hayır” olabilir, sınırları zorlamak için şansını dener.

Beslenme

Beslenme rutini olması ve öğün saatlerini iyi oturtmanız gerekir. Bu aylarda dikkatini çeken birçok uyaran vardır ve küçük mideleri tam dolmadan öğünü terk eden çocuk, bir süre sonra acıkıp beslenmeyi kendisi talep edecektir. Bu talepler için ara öğün hakkını kullanın. Aksi takdirde düzenli beslenme alışkanlığı elde edememiş, esas öğünleri ayakta geçiren, düzenli beslenmeyen, öğünlere karşı isteksiz ama devamlı bir şeyler yiyen, abur cubur düşkünü bir çocuğunuz olacaktır.

Bu yaşlarda çocuğunuza farklı kıvamlarda ve tatlarda, farklı görseli olan, içeriklerini tek tek görebileceği, tadabileceği besinler sunun. Kendi kendini beslemesine izin verin, hedeflediğiniz miktarı bitirmesi için stres yapmayın, kendisine bırakın. Hazırladığınız yemeği yemediği zaman başka alternatifler hazırlamayın, ailedeki herkesin bu yemeği yediğini görsün. Yememekte ısrar eden çocuğun nazik bir şekilde tabağını kaldırın, isterse masadan kalkmasına izin verin.

Oyun Aktivite

Çocuğunuzun denge, vücut farkındalığı, güç ve kontrol becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak çok basit ve oldukça eğlenceli bir oyun: Birlikte yatın, yuvarlanın, bebeğinizin yastıkların üzerine ya da sizin üzerinize atlamasına izin verin! Bol bol gürültü yapmaktan ve eğlenmekten çekinmeyin.
Maskeleme bandı alın ve yere rastgele yapıştırın. Yapıştırma işini tamamladığınızda küçük çocuğunuzun bu bantları yerden çıkarmasına izin verin. İnce motor becerileri, dengesi ve kasları güçlenecektir.
Küçük çocuğunuzla üfleme oyunu oynayabilirsiniz. Kendini başarmış hissetmesi için bir tüyle başlayabilirsiniz. Çocuğunuzun yüzüne üfleyip, üflemenin nasıl hissettirdiğini gösterip, elinize aldığınız tüye üfleyin. Sonrasında çocuğunuzu da bunu yapması için teşvik edin. Tüye üflemeyi başardıkça, daha uzaklaştırıp etkinliğin zorluğunu arttırabilirsiniz. Bu etkinlik, çocuğunuzun ağız, dil ve dudak ve çenesiyle ilgili farkındalık kazanmasına ve kaslarını güçlendirmesine destek olacaktır.
Boş bir baharatlık ve renkli boru temizleyicileri alın ve boru temizleyicileri baharatlığın deliklerinden geçirmesini sağlayın, boru temizleyicileri içinden almak için kapağı açısın ve tekrar kapatmasını sağlayarak oyuna devam edin. İnce motor becerilerini ve ellerini güçlendirecektir.
Meyvelerle resimler yapın. Çeşitli meyveleri (portakal, limon olabilir) renklerine uyacak şekilde içinde boya bulunan tabaklara yerleştirin. Bu esnada çocuğunuza renkler ve meyveler hakkında bilgi verebilir, kokularını ve tatlarını keşfetmelerini de sağlayabilirsiniz. Kestiğiniz meyve parçaları boyaya girdikten sonra adeta bir boya fırçası gibi kullanılabilecektir. Kullandığınız çocuğunuza zarar vermeyecek bir boya olmasına dikkat edin. Çocuğunuzun güvende olduğundan emin olduktan sonra sanatını konuşturması için bırakın! Bu etkinlikle ince motor becerileri, el-göz koordinasyonu ve renkleri tanıma becerileri gelişecektir.
İçi gözükmeyen birkaç bardak ve çocuğunuzun sevdiği oyuncaklardan birini alın ve bardağın altına saklayın, bunu gören çocuğunuza “Oyuncak nerede?” diye sorun ve bardağı kaldırmasını bekleyin. Sonra bu oyunu iki-üç bardakla devam ettirin. Çocuğunuzun oyunda iyi olduğunu fark ederseniz oyunu bardakları hareket ettirerek zorlaştırabilirsiniz. Nesne sürekliliği becerilerinin gelişmesi için harika bir oyundur.
Küçük çocuğunuzu kimi zaman minik yardımcınız yapabilirsiniz. Yemek tepsisini silmek için bez verebilirsiniz, çoraplarını erişilebilir bir yerde tutup kendi getirmesi için teşvik edebilirsiniz, ayakkabılarını nereden alacağını ve nereye koyacağını öğretip bunu kendisinin yapmasını sağlayabilirsiniz. Onlara yaşlarına uygun becerileri uygulama fırsatı verdiğinizde, hem becerilerini geliştirmesini hem de bağımsızlığını teşvik edeceksiniz.
Çocuğunuzla birlikte oyun hamuruyla oynayabilirsiniz. Oyun hamurunun çocuğunuz için zararlı madde içermediğine ve oyun hamuruyla oynarken sizin gözetiminizde güvende olmasına dikkat edin. Oyun hamurunu sıkıp, çekerek keşfetmesine izin verin. Oyun hamurunun içine nesneler gizleyip onları çekip çıkarmasını sağlayabilirsiniz. Oyun hamuruna parmaklarınıza delik açabilir, çeşitli oyuncaklar yardımıyla ezip oyunlar oluşturabilirsiniz. Elleri güçlenir, el-göz koordinasyonu gelişir, ince motor becerileri gelişir.
Tıraş köpüğü ve çocuğunuz sevdiği oyuncakları alın. Tıraş köpüğünü keşfetmesine yardımcı olun ve sonra tıraş köpüğüyle oyuncaklarını kirletmesine izin verin. Oyuncaklarını tekrar temizlemek için bir kapta temiz su hazırlayın ve oyuncakları yıkayın. El-göz koordinasyonu ve motor planlama becerilerine destek olurken çok eğleneceğiniz aktivite olacaktır.
Birlikte açık havayı keşfedin. Çocuğunuza bir kova verin ve doğada gördüğü taş, çiçek, kozalak, yaprak gibi maddeleri birlikte toplayın. Toplarken çocuğunuzla onlar hakkında konuşun, onlara dokunun ve onları koklayın. İnce motor becerileri, görsel algısı ve el-göz koordinasyonu gelişirken ve duyusal olarak bolca uyarılacaktır.

Tüm bu aktiviteleri denerken bebeğinizin keyif alıp almadığını gözlemlemeyi unutmayın. Farklı aylardaki aktiviteleri bebeğinizin gelişimine uygunluğuna göre seçip çeşitlendirebilirsiniz.

Bebeğiniz ebeveynleriyle oyunlar oynarken bir yandan da dünyayı keşfedecek ve çeşitli becerileri gelişecektir. Bebeğinizin sahip olduğu en iyi oyun nesnesi daima sizsiniz. En kıymetlisi bebeğinizle birlikte keyifli zaman geçirmenizdir.

Aşılarım

4. DOZ DTaP/IPV/Hib (karma aşı)”
2. DOZ OPV: canlı çocuk felci aşısı
DOZ HEPATİT A aşısı (2.dozu 6 ay sonra ikinci doğum gününden sonra yapılacaktır)

Öneriler

Ev kazalarına karşı önlemleri artırın, bütün kesici araç gereçlerin kilit altında ve yüksekte olduğundan emin olmanız gerekmektedir. Ev bitkileri de çocuk için tehlike arz edebilir. Evinizdeki bitkilerin zehirli olup olmadığını araştırın, gerekirse evden uzaklaştırın. Dikenli bitkiler yaralanmaya yol açabileceği için evde olmamalıdır. Bazı bitkiler sindirim ile zehirleyebileceği gibi bazıları yüksek alerji potansiyeli taşır. Bazıları direk temasla ciltte ve mukozalarda tahrişe yol açabilir. Evinizdeki bitkiler hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunuzdan emin olun.
Bugüne kadar yerleşmiş olduğunu düşündüğümüz kitap alışkanlığı için kitap seçiminde artık çocuğunuz rol almalı, bırakın onun istediği olsun. Bazı kitapları, bazı sayfaları daha çok sevip hep aynısını isteyebilir. Çocuğunuz tekrardan sıkılmaz onun için bir kitap rafı oluşturun, oradan istediği zaman alsın baksın okusun, işi bitince yerine koymasını isteyin. Belki beceremez ama düzen, sorumluluklar konusunda sert olmayan bir mesaj vermiş olursunuz.
Diş fırçalama rutinini oturtmak için iyi bir zamandır: – Mağazadan çocuğunuzun seçtiği diş fırçasını alın. – Diş fırçası elinde bir oyuncak olmamalı, sabah akşam yapması gereken bir görev, alışkanlık olarak hayatına dahil olmalıdır. – Siz kendi dişinizi fırçalarken izlemesini sağlayın, özendirici olun, beraber yapın. – Macunu nasıl tükürdüğünüzü gösterin, onun da denemesini bekleyin. Diş fırçasını ıslatıp dişini fırçalamak ona cazip gelebilir. – Mutlaka çocuk diş macunu tercih edin.
Tuvalet konusunda sinyaller verse de bez çıkarmak için hala çok erkendir, çocukların çoğu tuvalet kontrolü için 2 yaşına kadar biyolojik olgunluğa erişmemiştir.
Hata yaptığında ve bir işi beceremediği zamanlarda çocuğunuzu eleştirmeyin ve çabasını takdir edin, bir daha denemesi için cesaret verin. Oyun onlar için sadece hoş vakit geçirdiği zamanlar değil, aynı zamanda öğrenmenin devam ettiği, yeni başarılar kazandığı egzersizlerdir. • Oyun ya da kıyafet seçiminde seçenekler sunun, hangisi diye sorun. Bu inatlaşmanın önüne geçerken, karar verme keyfi de yaşatacaktır, özgüvenini besleyecektir.
TAKİP EDİN 18 aylık çocuğunuz: – Çeşitli eşyaları kullanmasını biliyor mu? – 5-6 kelime söyleyebiliyor mu? – Taklit edebiliyor mu? – Ortak oyun kurabiliyor mu? Sırası geldiğini biliyor mu? – Komutları yerine getirebiliyor mu? – Daha önce öğrendiği her zaman yaptığı şeylerden unuttukları oluyor mu?